Alleen of samen?

"Ik heb vaak tijd nodig om dingen te verwerken, dan houd ik gezellige dingen af, maar als ik dat teveel doe voel ik me weer alleen." Deze uitspraak leidde tot het thema van deze week. Hieronder een verzameling van de uitspraken die zijn gedaan, met onderaan een slotvisie. 

De voordelen van alleen zijn

Veel mensen ervaren dat momenten van afzondering rust, ruimte en zelfinzicht brengen.

“Vooral in de ochtend heb ik het nodig om alleen te zijn. Mijn man slaapt gelukkig langer dan ik. Even de kat aaien en de dag een beetje plannen.”

“Als ik verdriet heb, wil ik echt alleen zijn. Dan wil ik niet dat iemand een arm om me heen slaat. Laat me dan even met rust.”

“Nu mijn partner vier maanden weg is, merk ik gelukkig dat er ook momenten zijn dat alleen zijn prettig is. Lekker het hele bed voor mezelf. Ik kan wat meer de rust waarderen.”

“Tijdens mijn vakantie moest ik twee weken optrekken met iemand samen. Dat was intens. Ik ging daarom soms alleen naar een restaurantje. Dan moest ik zoeken naar een plek waarin ik in mijn eentje niet teveel opviel.”

“Lang wilde ik geen hulp om niet teleurgesteld te raken. Pas veel later begon ik hulp wel te accepteren. Ik merkte toen dat het prettig was.”

“Door alleen te zijn kom je dicht bij jezelf te staan. Je moet jezelf vermaken en met jezelf in discussie kunnen. Zo leer je je eigen gedachten en gevoelens beter kennen.”

“Als ik alleen ben, voel ik beter wat ik nodig heb. Ik hoef me niet aan te passen en kan weer op adem komen.”

“Zonder de druk van anderen voel ik me vrijer. Ik hoef niets uit te leggen en merk dat mijn spanning zakt.”

“Als ik in mijn eentje ben, komen de ideeën vanzelf. Dan hoor ik beter mijn eigen stem in plaats van wat anderen vinden.”

“Als het om me heen stil is, kan ik beter luisteren naar mijn gevoel. Dan komt er vanzelf rust en vertrouwen.”

“In stilte merk ik wat er werkelijk in me leeft. Soms lijkt het alsof mijn hoofd stiller wordt en mijn hart meer gaat spreken.”

“Als ik echt alleen ben, voel ik dat ik deel uitmaak van iets groters. Alsof de stilte zelf een gesprek met mij voert.”

De nadelen van alleen zijn

Toch kent afzondering ook haar keerzijde: gevoelens van gemis, spanning of eenzaamheid.

“Verlatingsangst is de nummer 1 uitdaging in mijn leven. Als kind heb ik me veel alleen gevoeld. Er was weinig verbinding tussen mij en mijn ouders.”

“Als ik vol zit en ik iets wil ventileren, is alleen zijn lastig. Dat is iets van de laatste jaren. Daarvoor was ik gewend aan weinig emotionele steun. Juist nu ik vriendinnen heb, en ik vaker steun krijg, mis ik het als er niemand is om tegen te klagen.”

“Feestdagen vind ik nog steeds moeilijk. Gelukkig heb ik met verjaardagen niks. Ik voel me dan niet eenzaam. Voor mij juist raar als iemand er aandacht aan besteed. Ik ga wel naar andere verjaardagen toe.”

“Door mijn adoptie voelde ik me eenzaam omdat ik geen ouders had. Daardoor klampte ik me vast aan mensen van wie ik hoopte te krijgen wat ik had gemist. Omdat je niets hebt, neem je wat er is. Later merkte ik dat ik moeite had om relaties aan te gaan. Ik durfde me niet te hechten. Mijn vrienden kregen relaties, gingen samenwonen, kregen kinderen — en ik bleef op afstand.”

“Ik ging wel relaties aan, maar mijn partners voelden dat ik afstand hield. Als kind leefde ik erg op mezelf. Ik wist niet wat echte verbinding was — dat samen zijn met mensen niet eng hoeft te zijn.”

“Ik belazerde mezelf met het idee: oh, wat kan ik goed alleen zijn.”

“Naast mijn werk leidde ik een ander leven. Ik zat vaak in het Holland Casino en was fanatiek pokerspeler. Dat ging ten koste van mijn energie en contacten. Overdag werkte ik, ’s nachts zat ik te gokken. Later raakte ik in een ander patroon: dag en nacht in de bibliotheek. Ik at slecht en ging pas naar huis als de bieb om tien uur sloot. Boeken lezen, filmpjes kijken — ik werd een soort kluizenaar. Het contact met mensen viel weg. Er bleef alleen nog werk over en de bieb, met vreemde mensen om me heen. Ik voelde me steeds eenzamer.”

De voordelen van samenzijn

Contact met anderen kan helend en verrijkend zijn. Het helpt bij groei, inzicht en verbondenheid.

“Ik moest leren dat ieder zijn eigen manier van communiceren heeft. Een vriend van mij is een soort pratende krant — hij vertelt alles wat er in hem omgaat. Eerst stoorde me dat, maar nu begrijp ik dat dit voor hem een veilige manier is om contact te maken.”

“Een goed gesprek of een simpele aanraking kan me beter doen voelen dan welke therapie ook.”

“Vroeger wilde ik niet eens dat mensen me aanraakten. Zelfs als ik anderen zag aanraken, vond ik dat al ongemakkelijk. Maar als het contact echt is, met oprechte aandacht, dan is het helend. Het zegt: je mag er zijn.” Een ander daarover: “Dat is ook waarom mensen huisdieren hebben. Die hebben geen verwachtingen en geen agenda. Ze geven gewoon warmte.”

“Het mooiste is als mensen in liefde samenkomen, dat is de voeding voor mijn leven.”

“Na 32 jaar samen heb ik ontdekt dat communicatie belangrijk is. Je kan niet ruiken wat er met die ander is. Ik was altijd een potter. Tot ik in de overgang kwam. Sinds ik alles eruit gooi, is de band sterker geworden. Hij is ook gegroeid en helpt nu in huis. Als dat niet was veranderd, was het stuk gelopen.”

“Goed samen zijn moet je samen doen. Tegelijk: acceptatie is mijn toverwoord, niemand is perfect.”

“Je kunt goed samen zijn als mensen je accepteren zoals je bent.”

De nadelen van samenzijn

Samenzijn kan ook vermoeiend of beklemmend worden, zeker als er weinig ruimte is voor eigenheid of grenzen.

“Ik vind sociale contacten leuk als er veel gelachen wordt, en niet leuk als er allerlei spanningen ontstaan. Dat kan zomaar uit het niets gebeuren als mensen iets vinden over politiek.”

“Ik vind samenzijn over het algemeen vermoeiend. Ik houd het niet lang vol. Ik kan genieten van samenzijn tot er iemand er een diepzinnig onderwerp ingooit. Dan ga ik stangen om de boel op stelten te zetten.”

“Ik vind het prettig om sociaal te zijn, maar dan 1 op 1. In groepen eindig ik in mijn eentje. Helaas zijn er altijd wel mensen die ik niet kan ontlopen en die mij energie kosten. Van mijn schoonzus krijg ik regelmatig een tirade over hoe erg ze het heeft, terwijl ze baadt in luxe. En nooit eens vragen: hoe gaat het met jou? ”

“Ik en mijn man zijn altijd bij elkaar. Voor het eerst was ik alleen toen mijn man hartaanval had, hij was drie dagen in het ziekenhuis. Dat was een vreemde ervaring.”

“Ik heb altijd een partner gehad met overlap, want ik kon niet alleen zijn. Als mijn partner weg is, is het alsof ik een arm mis.”

“Als je je voortdurend aanpast, vergeet je wat je zelf wilt.”

“Bij de vrijetijdsvereniging voelde ik me niet echt op mijn plek. Mensen deden daar vooral algemene dingen, zoals samen naar de film gaan. Bij de boekenclub vond ik meer gelijkgestemden.”

“Samenzijn is voor een deel ook een sociaal construct. Ik word 60 en vroeger ondervond ik een groepsdruk om een gezin te stichten. Door psychoses is dat er niet van gekomen, maar ik ondervind daar geen hinder van.”

“Als je je te veel vastklampt aan iemand, kun je geen echte liefde voelen. Liefde moet vrij zijn. Vroeger had ik last van seksuele jaloezie. Ik had een keer een lesbische vriendin die me vertelde dat ze met een man naar bed was geweest. Daar kon ik toen niet mee omgaan.”

“Radical honesty is nodig om verbinding te voelen. Je komt wel sociale problemen tegen van mensen die het niet gewend zijn. Je gaat niet meer vanuit de ogen van een ander leven. Je wordt een eigen persoonlijkheid. Dat is me achteraf goed bevallen, maar je moet wel een transformatie door.”

De zoektocht naar balans

Tussen afzondering en verbinding ligt een voortdurend zoeken naar evenwicht — tussen vrijheid en nabijheid, afstand en contact.

“Balans in jezelf is belangrijker dan loyaal zijn aan de groep.”

“Je hebt zowel ervaring nodig in alleen zijn, als in samen zijn. Dan weet je wat je op een bepaald moment nodig hebt.”

“Jij mag jezelf zijn, maar de ander ook.”

“Het moet ook geen koek-en-ei-relatie worden. Een relatie is voor mij niet een maatje, maar juist iemand waarbij ook spanning mag bestaan.”

“Soms is afstand ook een vorm van liefde. Het is fijn om iemand dicht bij je te hebben, maar het is net zo belangrijk om elkaar ruimte te laten ademen.”

“Ik dacht altijd dat ik authentiek moest zijn. Maar dat ligt genuanceerd. Daar ben ik door schade en schande achter gekomen. In oppervlakkige contacten zet ik nu een masker op. Ik blijf vriendelijk en aardig. Dat voorkomt een hoop gedoe. Maar ik vind het wel fijn als ik iemand tegenkom waarbij ik mezelf kan zijn, met politiek incorrecte mening en al. Dat test ik eerst wel voorzichtig uit.”

“Na verloop van tijd heb ik mijn oude vrienden losgelaten. Dat was een moeizaam proces. Ze zagen me veranderen. En snapten niet dat ik bepaalde dingen niet meer wilde. Het was mijn redding om de banden te verbreken.”

Slotvisie: naar hartscontact

Het leven beweegt voortdurend tussen alleen zijn en samen zijn. De kunst is om beide te kennen — en te durven.

“Je kunt goed samen zijn als mensen je accepteren zoals je bent.”
“Goed samen zijn moet je samen doen. Tegelijk: acceptatie is mijn toverwoord, niemand is perfect.”
“Ik ben blij dat ik nu contact kan maken. Onverwacht ben ik op een pad gekomen waarbij ik op een gegeven moment met mensen ‘moest’ werken. Nu ben ik blij dat ik hartscontact kan ervaren en niet alleen aan het overleven ben in mijn hoofd.”